Pozorišna tradicija Zaječara stvara se još od 1911. godine, kada je osnovano Timočko povlašćeno pozorište „Gundulić“, a potom, 1925. godine i „Povlašćeno oblasno pozorište Timočke krajine”.¹ Međutim, teatarski život grada počinje kontinuirano da se razvija tek od 1947. godine, kada je osnovano profesionalno „Oblasno narodno pozorište”. Prva predstava, koja je odigrana u zgradi nekadašnjeg Esnafskog doma, bila je „Žita cvetaju“ Jurija Mokreva. Sa samo dva profesionalca, prva pozorišna sezona donela je 7 premijera i 82 reprize, koje je videlo više od 20.000 ljudi. Na repertoaru su bili komadi: Zona Zamfirova, Banović Strahinja, Koštana, Nikoletina Bursać, Gospođa ministarka, Čvor, Protekcija, Afera nedužne Anabele, Sumnjivo lice, Boing-Boing. Od svojih prvih dana, pa sve do danas, na sceni je izvedeno preko 400 premijera, a brojni pozorišni umetnici iz zemlje i inostranstva utkali su dobar deo sebe u život timočkog Talijinog hrama.

Na inicijativu zaječarskog pozorišta 1965. godine osnovni su Susreti profesionalnih pozorišta Srbije „Joakim Vujić“. Za pet decenija, koliko ovaj festival traje, Zaječar je šest puta bio domaćin, a ansambl pozorišta je osvojio osamdeset nagrada na festivalima koji su održavani širom Srbije, čime se svrstao u red najuspešnijih pozorišta u zemlji.

Negujući uspomenu na svog genijalnog sugrađanina glumca Zorana Radmilovića, 1990. godine pozorište donosi odluku da ponese njegovo ime, a već 1992. godine osniva i „Dane Zorana Radmilovića“ – smotru najboljih pozorišnih ostvarenja. Nagrada „Zoranov brk” koju dodeljuje u glumačkom svetu  važi za prestižnu.

Od 2009. godine održava se i „Zaječar“, pozorišni festival za decu koji svake godine okupi najmađu publiku, i spada u sam vrh pozorišnih festivala. Za skoro sedam decenija postojanja,  pozorište „Zoran Radmilović” svrstalo se u red najznačajnijih insitutcije kulture u ovom delu Srbije.²