Ovaj naziv ozvaničen je 1892. Zgrada je građena od 1820. do 1823. i bila je u vlasništvu Miloša Obrenovića. On je, međutim, poklanja Naumu Ičku, svom trgovačkom konzulu. U delu literature je zabeleženo da je zgrada građena po nalogu kneza Miloša uz njegovu želju da obezbedi svoga hećima (lekara) i da je gradnja poverena Hadži Nikoli Živkoviću, graditelju konaka. Postoje i zapisi koji ukazuju da je zgrada projektovana u balkanskom stilu i da su je gradili „majstori iz Grecije”. U jednom delu literature zabeležen je 1825. i podatak da zgradu knez Miloš poklanja svom vidaru, hećimu Tomi Kostiću, zetu Nauma Ička. Kafanu je 1826. na svečanosti priređenoj tim povodom otvorio hećim Toma Kostić. Od tada kafana je bila poznata i kao Tomina kafana. U ovoj zgradi hećim Toma držao je kafanu do 1848. Kafana je bila nezaobilazni deo stare srpske varoši. U kafani se od 1834. nalazio bilijar, kako je zapisano – prvi u Beogradu, i prvo čitalište Serbskih novina. Po otvaranju kafane u nju svraćaju viđeniji ljudi Srbije. U toku 1830–1831. u nju je često navraćao i Vuk Stefanović Karadžić. U pismima putopisaca nalaze se imena kafane Ećim Tomina, Srbska, Kod pastira, a kasnije i Hećim Tomina kafana.

Postoje zapisi da je u periodu od 1878. do 1892. kafana bila vlasništvo Užičanina Bogosava Ivkovića. Vlasnik daje kafani ime Kod pastira. Pod ovim imenom radila je do 1892. Istina, u svemu postoji i mali nesporazum jer ima i dokumenata u kojima se navodi da je te 1878. kafanu u stvari kupio Užičanin Bogosav Marjanović i da je novo ime nosila sve do 1892. kada njen vlasnik postaje Ivan Pavlović. Po drugim dokumentima Ivan Pavlović postaje vlasnik kafane od 1885. Po nekim podacima on kao vlasnik 1892. daje kafani ime Kod Saborne crkve. Problem u vezi sa nazivom kafane stigao je i do vladike Inokentija, a crkva je podigla tužbu. U to vreme starešina Saborne crkve bio je Novica Lazarević, deda našeg poznatog matematičara i osnivača muzičke bande – orkestra SUZ, Mihaila Petrovića Mike Alasa. Tabla sa natpisom kafane Kod Saborne crkve skinuta je i postavljena nova limena tabla sa znakom pitanja – „?”, koja je ostala do danas. U njoj su razmatrani planovi u oblasti kulture i javne delatnosti tadašnje Srbije. Proglašena je 1946. za spomenik kulture. Za ovu kafanu vezane su i legende. Jedna od njih govori o podrumu i svodovima, koji se nalaze ispod zgrade, gde je Marko Kraljević čuvao jarca, čije je povremeno oglašavanje izazivalo strah i jezu kod prolaznika.

Kafana se od 1826. godine zvala Ećim Tomina, Hećim Tomina i Tomina kafana, od 1887. Kod pastira, od 1892. Kod Saborne crkve (nekoliko dana), da bi te iste 1892. godine dobila ime kafana kod „?”. U dokumentima putopisaca i kod naroda bila je poznata i kao Srbska kafana.

Vidoje Golubović

Izvor: Golubović 2019: Vidoje Golubović, Mehane i kafane starog Beograda, Beograd: „Laguna”, 195–196.