Savremena pedijatrija u Evropi razvija se u 19. veku kada se izdvojila kao samostalna grana medicine. Prva katedra za pedijatriju osnovana je u Berlinu 1872. godine, a potom u Parizu 1892.godine. U srpskoj sredini, početak pedijatrijske prakse nalazimo u radu dr Platona Papakostopulosa početkom 20. veka, i njegovom lečenju šarlaha, difterije i drugih zaraznih bolesti tog vremena. Pored njega utemeljivači ove oblasti kod nas bili su dr Milenko Materni, dr Milan Petrović, dr Nadežda Stanojević (prva žena pedijatar u Srbiji) i dr Đura Jovanović. Za požrtvovan i uspešan rad dr Papakostopulos odlikovan je Ordenom Svetog Save IV reda 1910. godine.
Platon Papakostopulos rođen je u Beogradu 1864.godine čiji su roditelji, majka Eftalija i otac Panajot (1820-1879), bili Grci. Pored Platona imali su još četvoro dece.

1.Porodica Papokostopulos, dr Platon kao dete u krilu majke

Platonovo interesovanje za medecinu poteklo je od oca, uglednog beogradskog lekara i jednog od osnivača Srpskog lekarskog društva koji je iz Velvedosa (Grčka) došao u Novi Sad 1835. godine zaposlivši se kao učitelj u grčkoj osnovnoj školi. Nakon više godina odlazi u Beč gde je stekao diplomu doktora medicine. Odmah po završetku studija vratio se u Beograd i 1845. godine započeo lekarsku praksu. Iako lekar, za života je radio i kao prevodilac sa grčkog na srpski jezik. Pored mnogih dela preveo je Ilijadu i Odiseju. Zbog svojih zasluga Milan Đ. Milićević, u knjizi Pomenik znamenitih ljudi u srpskom narodu novijeg doba, dr Panajota Papakostopulosa svrstava u red znamenitih ličnosti Srbije 19. veka. U Beogradu je sagradio kuću na Varoš kapiji, u Kosmajskoj 38 (danas ul.Maršala Birjuzova) u kojoj se rodio njegov sin Platon. U blizini očevog doma, u ulici Topličin venac 9 dr Platon je podigao sopstvenu kuću koja predstavlja reprezentativnu gradsku vilu s početka 20. veka, delo čuvenog arhitekte Milana Antonovića.

2. Izgled kuće dr Platona Papakostopulosa u ul.Topličin venac 9, (ugao sa ul.Carice Milice)Beograd

Često su stare kuće poput kadra nemog filma ili zaustavljene slike. Kao „stare lepotice“, pored kojih projurimo i letimično pređemo pogledom drznuvši nas svojom vanvremenskom elegancijom. Kao jedini svedoci prošlosti ili uspomene na davno prohujala vremena, značajne ljude i njihova dela, koji u svojoj tišini, čuvaju priču o događajima utkanim u kolektivnu sudbinu stanovnika jednog grada, koju sada sa ponosom ispisujemo ovde.
Platon je detinjstvo proveo na Varoš kapiji gde je završio osnovnu školu Kralj Petar I, a potom Prvu beogradsku gimnaziju. Kako je to nekad bivalo, posle mature odslužio je u Nišu vojni rok. Platon je upisao prvo Pravni fakultet Velike škole u Beogradu 1884. godine, verovatno iz finansijskih razloga jer medicinu nije mogao svako da studira. U tom trenutku, Platon je jedina muška glava u porodici. Tokom njegovog gimnazijskog perioda umrli su mu i otac i stariji brat Perikle.
Ne postoje pouzdani podaci o njegovom odlasku na studije medicine u Grac i Beč, ali bilo kako bilo, uspeo je da stekne diplomu doktora medicine u Beču 1892. godine koja se danas čuva u Muzeju Srpskog lekarskog društva.
Usled teške zdravstvene situacije u Srbiji u 19. veku u kojoj nema dovoljno bolnica i uslova za smeštaj bolesnika kao i medicinskog osoblja, Platon je odmah po povratku sa studija dobio mesto lekara Sreza posavskog sa sedištem u Obrenovcu. Na samom početku svoje lekarske prakse, predanim i požrtvovanim radom stekao je ogromno poverenje i poštovanje ljudi posebno bolesnika. Naročitu pažnju posvetio je zdravstvenom prosvećivanju društva u Srbiji gde god je radio. Kada su mu prilike dozvoljavale odlazio je na usavršavanja u Beograd i Beč, a potom svoje radove i zapažanja objavljivao u stručnim publikacijama, u kojima se najviše bavio bolestima kod dece i omladine.
Posle pet godina rada u Obrenovcu dobio je finansijsku pomoć i dozvolu od Ministarstva unutrašnjih dela za specijalizaciju pedijatrije u Dečijoj klinici u Beču gde je proveo godinu dana (1897-1898). Radio je sa čuvenim bečkim pedijatrima, a zatim se vratio u Beograd dobivši mesto šefa Dečijeg odeljenja Prve varoške bolnice, a potom mesto šefa Odeljenja za dečije bolesti sa statusom okružnog fizikusa. Početak njegovog rada u bolnici nije mnogo poznat osim da je dr Platon u Beograd doneo vakcinu protiv šarlaha i održao zapaženo predavanje na temu ove bolesti i njenog lečenja. Na prvom kongresu lekara i prirodnjaka u Srbiji 1904. godine dr Platon je izlagao sa radom pod nazivom „Lečenje šarlaha Mozerovim serumom“. Savremena dešavanja na polju pedijatrije pratio je učestvovanjem na kongresima u Evropi.
Pored rada u bolnici dr Platon je obavljao i privatnu lekarsku praksu u ordinaciji u svom domu na Topličinom vencu 9. Za njega nije bilo radnog vremena kada su deca u pitanju primao je pozive i danju i noću.
Takođe bio je član Srpskog lekarskog društva, a od najvećeg značaja je njegovo angažovanje na osnivanju Fonda za pomoć svojih siromašnih članova lekara, njihovih porodica i siročadi.

Porodica dr Paltona Papakostopulosa

Dr Platon se oženio Emilijom Gađanski ćerkom advokata Ljubomira Gađanskog, unukom dr Jovana Stejića jednog od prvih lekara u Kneževini Srbiji. O njihovom venčanju pisale su ondašnje Beogradske novine. Platon i Emilija imali su troje dece: Miloša, Ljubicu i Jelisavetu. Sin Miloš umro je od šarlaha, jer je Platon ostao bez seruma za terapiju.

Platon u ratovima 1912-1915

Učestvovao je u Balkanskim ratovima i Prvom svetskom ratu.
U Balkanskim ratovima imao je čin sanitetskog majora. Tokom 1913. godine bio je u Solunu sa zadatakom da prihvata ranjenike i bolesnike Moravske divizije koji su transportovani iz Albanije preko Grčke u Srbiju. Kasnije je boravio u Skoplju na dužnosti lekara vojne bolnice, i Priboju kao komandir I poljske bolnice Drinske divizije. Dr Platon umro je od pegavog tifusa 1915. godine.

3. Dr Platon kao komandir I poljske bolnice Drinske divizije

Svi struči radovi dr Papakostopulosa nalaze se u Srpskom lekarskom društvu. Stručna mišljenja i istraživanja na polju dečije medicine počeo je da objavljuje odmah po završetku studija.
Iz ugla današnjeg čoveka veoma je interesantan njegov referat pod nazivom “O preranoj ženidbi naših mladića“ u kojem piše o pojavi „kržljavosti“ kod srpskih mladića uočivši prilikom pregleda njihove razvojne probleme, što je dovodio u vezu sa njihovom preranom ženidbom. Predložio je zakon „ Da se niko ne sme ženiti pre nego što odsluži vojni rok“. Po njemu, suviše mladi i nerazvijeni roditelji rađaju „kržljavu“ decu. Drugi razlog je bio moralne prirode jer tako muškarci neće ostavljati mladu ženu da samuje jer to po njemu može da utiče na moral u braku.
Istraživao je i alternativna lečenja. Objavio je rad na temu homeopatije i homeoterapije pod nazivom „Šta je to homeopatija“ u kojem objašnjava vrste i korišćenje homeopatskih lekova i njihove indikacije. Međutim, u zaključku referata on se negativno izjašnjava: „Od kuda da takve gluposti uhvate korena u zapadnoj Evropi i Americi“..

Bibliografija:

1.V.D.Pešić;Budimir B. Pavlović, Prvi pedijatri i prve pedijatrijske ustanove u Srbiji, Beograd 2006.
2.N.Mišković, Bazari i bulevari-svet života u Beogradu 19.veka, MGB, 2003 Beograd
3. D.Stojanović, Kaldrma i asfalt-urbanizacija i evropeizacija Beograda 1890-1914, Beograd 2009.

Napomena 1: M.Đ.Milićević bio je član Srpske kraljevske akademije, član kraljevske akademije u Petrogradu, predsednik Srpskog arheološkog društva, bibliotekar Narodne biblioteke i državni savetnik.Završio je Bogosloviju u Beogradu.Objavio brojna dela iz srpske društvene istorije.

Napomena 2: Medicinski fakultet u Beogradu osnovan je 1919. godine u sastavu Beogradskog univerziteta. Do tada su srpski studenti medicine isključivo stipendirani od strane države na stranim univerzitetima pa je školovanih lekara u Srbiji bilo malo. U to vreme Beograd je imao tri bolnice: Prvu varošku bolnicu (Opštu državnu bolnicu), Bolnicu za s uma sišavše (duševna bolnica) i Vojna bolnica (danas se nalazi u krugu Kliničko-bolničkog centra Beograda).

Izvor fotografija: V.D.Pešić; Budimir B. Pavlović, Prvi pedijatri i prve pedijatrijske ustanove u Srbiji, Beograd 2006